Tekst Wouter Pennings en Lionel Stute
De strijd der rivalen, een eeuwig fascinerend onderwerp. Vanavond mag de Engelse Premier League de borst natmaken voor een duel der Nederlandse titanen. Een moderne Rumble in the jungle is het niet maar een directe confrontatie om naar uit te kijken is het zeker. De strijd tussen Ronald Koeman en Louis van Gaal krijgt vanavond een vervolg op een nieuw toneel.
Ooit, in Barcelona, waren de Koemannetjes heel dik met Louis en Truus van Gaal en inmiddels lijken ze wel weer enigszins on speaking terms, maar tussendoor konden ze elkaar lange tijd niet luchten of zien. Een fatale breuk die ontstond tijdens de gedroomde samenwerking die Ronald Koeman en Louis van Gaal vormden bij Ajax. De één als trainer/coach, de ander als technisch directeur.
Een al in een eerder stadium gekweekt wantrouwen, toen Van Gaal zich tegen de afspraken in bemoeide met de individuele gesprekjes tussen de trainer en zijn spelers, mondde uit in een clash toen een verschil van inzicht over de verdeling van bevoegdheden onoverbrugbaar bleek. Koeman dreef de zaak op de spits: hij eruit of ik eruit, en de situatie leverde - pijnlijk genoeg - uiteindelijk alleen maar verliezers op. In oktober 2004, elf maanden na zijn met een heus gedicht begeleide terugkeer in de ArenA, hield Van Gaal het voor gezien. Amper vijf maanden later verliet ook Koeman beschadigd het strijdtoneel.
Over en weer communiceerden ze vervolgens vooral via de media, wat de verstandhouding helemaal vertroebelde. Bijvoorbeeld toen Van Gaal nog in dienst was, en Zlatan Ibrahimovic vlak voor de deadline werd verkocht aan Juventus. De transfer van Arouna Koné ketste om medische redenen af en Koeman, die volgens Van Gaal het vertrek van zijn sterspeler had kunnen blokkeren, was het niet meer eens met de gestelde doelen. De td was echter van mening dat zijn trainer niet moest zeuren; hij kon immers gewoon nog elf internationals opstellen.
En dat terwijl ze voorbestemd leken om langdurig goede vrienden te zijn, toen Van Gaal Koeman als assistent naar Barcelona haalde en ze in de Catalaanse havenstad praktisch buren waren. Nadat hun samenwerking in Amsterdam op een sof was uitgelopen, spraken ze niet meer met elkaar. Exemplarisch was het moment dat de Groninger als trainer van AZ, nota bene als opvolger van LvG die de Alkmaarders kampioen had gemaakt, de net uitgekomen biografie van Van Gaal in handen kreeg gedrukt. De stomverbaasde Koeman, die vers van het trainingsveld kwam, reageerde met een veelzeggend 'Nou, die kan meteen bij het oud papier.' Pas toen Van Gaal aantrad als bondscoach en in die hoedanigheid veel spelers van Feyenoord-trainer Koeman gebruikte, normaliseerden de verhoudingen enigszins. Dat de twee tegenstanders van vanavond een bewogen gezamenlijk verleden hebben, is nog zacht uitgedrukt.
Premier League
Een mooie kers op de taart, dat is de klus bij Manchester United voor Louis van Gaal. Na een rijke carrière waarin hij zelfs nog onverwacht positief als bondscoach de boeken in is gegaan, volgde er nog een droombaan in de competitie met wereldwijd verreweg het meeste aanzien. En daarin nog wel bij de club met de grootste status, waar een ongeëvenaard grote zak geld klaar lag om zijn ultieme selectie samen te stellen.
Maar de Premier League is ook een competitie van het hotse-knotse-begonia. Van kick ’n rush en God zegene de greep. Ook al lopen van de beste spelers ter wereld de meesten rond in Liverpool, Londen en Manchester, tactisch gezien zijn de Britten niet bepaald hoogvliegers. Voor Van Gaal biedt dat voor- en nadelen. De maniakale tacticus kan betrekkelijk snel het verschil maken op velden waar vooral kreten als ‘here you go, mate!’ en ‘let’s enjoy ourselves today, lads!’ te horen zijn. Anderzijds ligt het gevaar op de loer een roepende in de woestijn te worden en uiteindelijk ook vervreemd te raken van de spelers, die het uiteindelijk toch voor je moeten doen.
Daarnaast is het kwaliteitsverschil met pakweg de Eredivisie bij lange na niet zo groot als het gapende economische gat doet vermoeden. Vooral voor binnenlandse transfers neemt men, ingegeven door de rare regelgeving, het in Engeland niet zo nauw met het taxeren van enigszins realistische vergoedingen. Wellicht niet zo vreemd, wetende dat elke ongelukkige aankoop altijd wel weer kan worden weggepoetst in een volgende transferwindow. En waarom zou je niet meteen twee spelers voor één positie aantrekken? Het is vaker een valkuil gebleken voor de Amsterdammer die weliswaar van een verzameling zesjes een collectieve acht kan maken, maar wiens dure aankopen niet zelden ongelukkig bleken. Al treft hij er vanavond één tegenover zich die alsnog het gelijk van zijn vroegere coach bewezen heeft. Al is zeven jaar na dato wellicht een iets te ruime termijn daarvoor.
De levensloop van Ronald Koeman is er sinds zijn vertrek bij Ajax als trainer één van voortdurende onverwachte wendingen geworden. De gemene deler bij al zijn keuzes leek ongelukkigheid; verkeerde plaats op het verkeerde tijdstip. Al bij zijn keuze om Giovanni Trapattoni bij Benfica opvolgen, terwijl de Italiaanse grootmeester de Portugese grootmacht net de eerste titel in tien jaar heeft geschonken, kon men vraagtekens plaatsen. Door een bekerzege en een acceptabel optreden in de Champions League wist 'Sneeuwvlokje' zijn Portugese periode nog enige kleur te geven.
Zoals hij dat ook deed bij zijn terugkeer in Nederland bij PSV. De club, die onder Guus Hiddink als laatste Nederlandse vereniging nog enige rol van betekenis in Europa wist te spelen, was duidelijk aan het einde van een tijdperk. Dat coach Koeman er uiteindelijk met een prijs vandoor ging (de voor eeuwig in het geheugen van iedere voetbalfan gegrifte ontknoping van 2007) redde hem opnieuw van de onvermijdelijke val.
Die val kwam bij zijn volgende klus. Beter gezegd, Koeman werd geschept door de trein die Primera Division heet. Een trein waar de Groninger maar al te graag op wilde springen en daar ook geen geheim van maakte. De wens was zelfs zo groot dat de nog altijd relatief onervaren trainer dacht zonder al teveel moeite het zwalkende Valencia CF op de rails kon krijgen. Daarmee de rode loper richting Barcelona voor zichzelf uitrollend. De tijdens het lopende seizoen aangestelde trainer was echter voor de laatste speelronde alweer terug in Groningen. Een illussie armer.
Met de ervaring van Valencia in het achterhoofd en de daaropvolgende, eerder aangehaalde, korte periode als opvolger van rivaal Louis bij AZ leek Koeman aan zijn volgende mission impossible te beginnen toen hij tekende bij Feyenoord, de club die net één van de slechtste prestaties in het bestaan had afgeleverd. Koeman en Feyenoord bleek echter een match made in heaven, de club en de trainer gezamenlijk rehabiliterend. Drie top 3 klasseringen brachten hem terug in de kijker van de grote competities.
De Premier League mag dan nooit plek nummer één op het verlanglijstje van RK hebben ingenomen, de kans om terug te keren in de voorhoede van de voetbalwereld moest hij met beide handen aangrijpen. Dat hij daarbij opnieuw een risico nam deerde hem niet. Southampton begint exact aan de andere kant van het spectrum waarop Feyenoord stond. Kon in Rotterdam bijna niet slechter gepresteerd worden, in de Engelse kustplaats is in het afgelopen seizoen juist het schier onmogelijke gepresteerd. Een achtste plaats evenaren met in het achterhoofd de wetenschap dat vijf sterkhouders in de zomermaanden verdwenen past daarom perfect in het rijtje 'Koemankeuzes'. En hoewel hij vooraf gedoemd was te falen bleek de coach, in de dug out vergezeld door zijn broer Erwin, in staat zijn ploeg na een kwart van de competitie naar de tweede plek te loodsen. Dat twee echte toppers, Manchester City (0-3) en Arsenal (0-1) een brug te ver bleken en Southampton zich straks tevreden moet stellen met een plek om en nabij dezelfde als in 2014 doet niets af aan de prestatie.
Visie
Ah, hier komen we op het favoriete gespreksonderwerp van Van Gaal. Het continue manoeuvreren van elk interview tot een uiteenzetting van (een onderdeel van) zijn visie mag dan weleens tot badinerend commentaar leiden; de man weet waar hij over praat. En mocht hij het ooit – God verhoede – door dementie of andere kwalen vergeten, dan is er tenminste nog dat lijvige boekwerk uit 2009 dat ernaar vernoemd werd: LvG – Visie. Geschreven door Andries Jonker, een trouwe discipel van de vangaaliaanse theorie.
Het boek rept uiteraard over het vaak door Van Gaal aangehaalde principe van de Totale Mens. Een begrip waarover door onbegrijpenden vaak lacherig wordt gedaan, maar dat in feite zo helder is als wat: een voetballer is in de eerste plaats mens, en moet ook als zodanig benaderd worden om er optimaal rendement uit te halen. Daarom investeert Van Gaal fors in het onthouden van de meest triviale wetenswaardigheden over zijn spelers en hun familie.
Maar ook technisch en tactisch geeft de trainer blijk van een duidelijke methode. Het neerzetten van zijn elftal draait altijd om de vier kantelmomenten in een wedstrijd, die zich als een oneindige cyclus in die volgorde herhalen, van het eerste tot het laatste fluitsignaal. Balbezit eigen ploeg, balverlies, balbezit tegenstander en balverovering. Dit vergt vier verschillende veldbezettingen, die elkaar dus ook continu moeten afwisselen. De kracht van de herhaling is hierbij het toverwoord. Van Gaal simuleert tot in het oneindige deze verschillende situaties, die uiteraard per tegenstander kunnen verschillen. Natuurlijk is het bepaald niet zo dat de andere trainers maar wat doen en Van Gaal ondertussen het warme water heeft uitgevonden. Zijn rotsvaste vertrouwen in zijn eigen visie heeft hem echter wel meer succes gebracht dan het gros van zijn collega’s bij elkaar.
Ronald Koeman wordt ten onrechte meer dan eens 'één van die praktijkjongetjes' genoemd door een oudere generatie voetbaltrainers. Dat Koeman het vak moest leren lijdt geen twijfel, dat de trainer oog had voor talent evenmin. Werd hij bij Feyenoord daartoe min of meer gedwongen, ook bij Valencia geldt hij als de man die Juan Mata (vanavond zijn tegenstander) een eerste kans gaf. Het geraamte van het Nederlands elftal dat zich op de afgelopen twee wk's bij de beste vier speelde beleefde ook zijn vuurdoop als prof onder Koeman.
Koeman hangt de aanvallende filosofie van zijn grootste inspirator, Johan Cruijff, aan. Hoewel de verdedigende discipline een wezenlijk onderdeel van het spel van Koeman is lijkt de coach zoals zijn mentor te denken: 'wie vijf goals maakt kan er vier tegen krijgen.' Het is de combinatie van die twee argumenten, oog voor jeugdig talent en de wens om aan te vallen, die hem in Engeland brachten. Southampton heeft met de transfers van afgelopen zomer, maar in een verder verleden ook bijvoorbeeld die van Gareth Bale naar Tottenham, bewezen aanstormende toppers hun eerst podium te durven bieden.
Presentatie
Smetteloos en onberispelijk. Kreukloos. Maar met op precies de juiste momenten een kwinkslag of juist een zorgvuldig getimed gebulder. Dat is Louis van Gaal in een notendop. Pardon, Louis: het imágo van Louis van Gaal. De man die sinds de dagen dat hij het semi-profvoetballersbestaan bij Sparta nog combineerde met het geven van gymles aan moeilijk opvoedbare kinderen, altijd heeft gefunctioneerd op basis van autoriteit. Autoriteit op basis van kennis en kunde. Hij schroomt ook niet om het eens te zeggen: ‘Ik heb meer verstand van voetbal dan mijn spelers.’ Of: ‘Ik heb hier verstand van voetbal’ (tegen mensen van de pers).
En die autoriteit is dus van wezenlijk belang. Van Gaal is nooit ‘one of the guys’ geweest, het schijnt (zelfs volgens zijn eigen biografie) dat hij zelfs in het kaartclubje met zijn vrienden The King is. De onbetwiste leider. En hij is – zeker naar de buitenwereld toe – verplicht dat in stand te houden. Hoe meer autoriteit hij heeft, hoe succesvoller hij is, maar met de keerzijde dat des te meer guitig lachende columnisten klaarzitten hem neer te sabelen.
Welkom in Engeland, het land met de keiharde pers, waar je in een schandaal verzeild kunt raken puur omdat het zo mooi allittereert in een krantenkop. Hoewel het intellect van de gewone man niet moet worden onderschat, zelfs dat van hen die uit clubliefde met zich laten sollen door buitenlandse investeerders die hun clubs in de schulden jagen om zichzelf te verrijken, Manchester United incluis, doet Van Gaal er verstandig aan de jongens van de tabloids te benaderen zoals hij nu doet. Wie de wekelijkse filmpjes van zijn persconferenties bekijkt, ziet een man die serieus ingaat op voetbalinhoudelijke vragen, en daarmee voldoende krediet opbouwt om af en toe een misstand aan de kaak te kunnen stellen (‘Het is schandalig en respectloos om te praten over getallen’). Er is vooralsnog niets aan te merken op de presentatie van Louis van Gaal. Zoals altijd, eigenlijk.
Koeman heeft als coach een transformatie ondergaan. Was Ronald in jonge jaren een type dat zich boven de groep plaatste en dacht vanuit een helicopterview PSV en AZ zonder enige inspanning naar grootse daden kon leiden, nu is alles anders. Al in zijn periode bij Feyenoord maar ook nu bij Southampton presenteert Koeman zich veel meer als vaderfiguur met een menselijke kant. Zo weet hij regelmatig, op de belangrijke momenten, de schijnwerpers op zich gericht te krijgen. Om zo zijn club in alle rust naar het volgende 'meetmoment' te loodsen. Het laat zijn pupillen een stap extra zetten. Ook wanneer zij eens buiten de startende elf vallen.
Het is ook dat imago dat hij in de pers heeft gekregen, de laidback coach die bereikbaar is en geen onzin uitkraamt. Goed is goed, slecht is slecht. Dat Koemen zegt waar het op staat bleek uit de manier waarop hij zijn misgelopen bondscoachschap aan de kaak stelde wanneer men ernaar vroeg. 'Op persoonlijk vlak kan ik een kleine glimlach niet onderdrukken, als supporter vind ik de huidige gang verschrikkelijk.'
Selectie
Wie een jaar of pakweg tien geleden, te midden van de hoogtijdagen van het tijdperk van sir Alex Ferguson (dat eigenlijk een aaneenschakeling van hoogtijdagen was), zichzelf een voorstelling had gemaakt van een eventueel Manchester United onder de hoede van Louis van Gaal, zal niet snel een selectie als de huidige in gedachten hebben gehad. Al helemaal niet met een budget van een slordige tweehonderd miljoen.
Want de aanwezigheid van sterren als Robin van Persie, Wayne Rooney en Ángel Di Maria ten spijt; Manchester United heeft niet zoveel te klagen op de vijfde plaats van het Premiership. En dat is een hard gelag voor de club die tussen 1992 en 2013 altijd op het podium van de ranglijst eindigde, waarvan eerste plaatsen veruit in de meerderheid. De huidige spelersgroep is niet sterk genoeg om mee te kunnen met stadgenoot Manchester City en koploper Chelsea, maar daarnaast doen ook ploegen van het kaliber Tottenham Hotspur, Swansea City, Newcastle United, Liverpool, Arsenal, het verrassende West Ham United en ook vanavonds tegenstander Southampton in hun beste doen absoluut niet onder voor The Red Devils.
Roepen dat de verdediging de achilleshiel is, is weliswaar makkelijk, maar ook gedeeltelijk waar. Het grootste probleem lijkt echter de niet gebalanceerde samenstelling van de selectie te zijn. Deels een erfenis van voorgangers Ferguson en David Moyes, maar ook deels de schuld van Van Gaal zelf, die zoals eerder gememoreerd beter in het smeden van elftallen is dan in het doen van aankopen. Bovendien sloeg collega en vriend José Mourinho al eerder de spijker op z’n kop met de uitleg dat zoveel geld neertellen als Man U deed voor de pas negentienjarige Luke Shaw, vragen om problemen is. Het is een voorbeeld van hoe de Engelse markt niet in het voordeel werkt van Van Gaal, die graag met jonge spelers werkt, maar op die manier gedwongen is ze voor onverantwoord hoge prijzen te kopen, met scheve verhoudingen tot gevolg.
Op je eerste werkdag niet alleen de ruggengraat maar ook de nekwervels en de schedel van de patiënt moeten vervangen is geen fijne gedachte. Toch is het precies dat wat Ronald Koeman, met de td van de club, moest doen. Het vervangen van Lambert, Lallana, Shaw, Chambers en Lovren leek schier onmogelijk. Toen de coach ook nog eens op de proppen kwam met een Italiaan laat in zijn twintiger jaren maar met 0 interlands en een Serviër die alleen bij onbekende Hollandse clubs had gespeeld leek degradatievoetbal de enige optie.
Die Italiaan, Graziano Pelle, en Serviër, Dusan Tadic, namen de ploeg echter direct bij de hand. Beiden gingen door met wat zij in de eredivisie deden, de één maakt de goals, de ander bereidt ze voor. Ook aankopen (en huurcontracten) als Toby Alderweireld, Ryan Bertrand en Shane Long lijken stuk voor stuk goed uit te pakken. Dat de van Internazionale gehuurde Saphir Taider al binnen een maand weer verdween mag met de mantel der liefde worden bedekt.
De allerbelangrijkste transfer die Koeman deed vond echter niet plaats. Die van Morgan Schneiderlin. De Franse wk-ganger wilde maar al te graag zijn vrienden achterna naar een grote club. Tottenham Hotspur en Arsenal stonden hoog op zijn lijstje en waren beiden zelf ook geïnteresseerd. De middenvelder dreef de boel zelfs even op de spits door hatelijke opmerkingen richting de eigen clubleiding op zijn eigen Twitteraccount te plaatsen. Schneiderlin bleef toch en groeide uit tot de nieuwe sterke man van de club. Het is geen toeval dat vanaf het moment dat Schneiderlin geblesseerd uitviel, halverwege het duel met Manchester City, Southampton in anderhalf duel niet meer scoorde, geen punt meer pakte en meer doelpunten tegen kreeg dan in meer dan een handvol voorgaande duels bij elkaar.
Oogappels
Volgens de gen-leer kan het geen toeval zijn. In de tijd dat Danny Blind als aanvoerder van Ajax iedere dag te maken had met Louis van Gaal, toen nog assistent-trainer, werd zijn zoon Daley verwekt en later geboren. Als kleine jongen maakte Daley vervolgens mee hoe, parallel aan zijn eigen opgroeien, de club van zijn vader de hemel bestormde. Onder de bezielende leiding van de eerzuchtige hoofdcoach, of Directeur Betaald Voetbal zoals hij zich in Amsterdam liet betitelen.
Dat Daley Blind vervolgens een typische Louis van Gaal-speler zou worden, is geen simpele speling van het lot. Het is nature en nurture tegelijk. Een kwestie van aangeboren eigenschappen, in combinatie met opvoeding. Niet toevallig is hij ook een van de laatste producten uit de jeugdopleiding in de stijl van Van Gaal en Co Adriaanse. Door sommigen dogmatisch genoemd, door weer anderen geroemd om de complete scholing die de voetbaltalenten kregen voorgeschoteld. Feit is dat die manier van opleiden vooral qua middenvelders en verdedigers enkele hoogvliegers heeft voortgebracht.
Terwijl Blind junior nog betrekkelijk anoniem (voor zover mogelijk als zoon ván) op zaterdagmiddag zijn wedstrijden in de jeugd afwerkte, vroegen sceptici zich al af of deze jongen het ook zover zou hebben geschopt als hij pak ‘m beet Pieter Mulders had geheten. Inmiddels heeft hij zelf het antwoord gegeven. Door de stugge Martin Jol te licht bevonden, knokte hij zich weer in de kijker op een voor hem ongewone positie bij FC Groningen, had ’ie daarna in de kritische Amsterdam ArenA nauwelijks krediet, boog hij eigenhandig de fluitconcerten om in loftrompettengeschal en vervolgens vertrok hij door de voorkeur, een treurende meute achter zich latend. De vraag of Daley Blind ook door Manchester United was gehaald als Van Gaal er niet had gezeten is misschien gerechtvaardigd, maar doet niets af aan zijn kwaliteiten. En laat dat nu net de reden zijn dat hij als één van de weinige aankopen wel op het enthousiasme van de Mancunians kan rekenen.
Ronald Koeman heeft op zijn beurt een eigen verlengstuk in het veld. Eentje die minder uit nood geboren is dan men het soms wil doen lijken. Want Graziano Pellè, de man waar het om gaat, genoot onder Koeman bij AZ ook al zijn beste periode in Alkmaar. Koeman en Pellè verstaan elkaar. Het beste voorbeeld daarvan was de afhandeling van de rode kaart tegen Heracles in het laatste gezamenlijke seizoen bij Feyenoord. Koeman omschreef cryptisch dat het nu aan Pellè was om te laten zien dat hij nog altijd aanvoerder was. De spits verscheen op zijn beurt op eigen gelegenheid om half één in Leeuwarden op de uit-afspraak van zijn club bij Cambuur.
Koeman heeft niet van Graziano Pellè een Italiaans international gemaakt, dat heeft de doelpuntenmaker zelf gedaan. Koeman heeft hem wel in de gelegenheid gesteld zijn doelen te bereiken. Sterker nog, zonder zijn zo geliefde trainer zou de Italiaan die ooit de grootste belofte van zijn land was nu waarschijnlijk al twee jaar gepensioneerd zijn als profvoetballer. In 2014 is hij echter geen anonieme ex-prof maar een toekomstig oud-international. Die ook nog eens opnieuw heeft bewezen op elk niveau van waarde te kunnen zijn voor zijn trainer, zes goals in de League, negen goals in het totaal zeggen daarin alles.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten