Wesley in Turkije, de recensie

Tekst: Wouter Pennings & Lionel Stute

De onbereikbaarheid die de voetbalwereld in steeds hogere mate uitstraalt heeft een tegenbeweging gekregen. Voetballiefhebberij is hot tegenwoordig. Dat kun je terugzien aan het exponentieel aantal groeiende (fan)blogs. Dat is ook af te meten aan het succes van #SerieADreamteam, één van onze meest gelezen verhalen van dit jaar. Maar ook aan projecten zoals het boek Wesley in Turkije: de brieven. De deze week uitgebrachte brievenbundel heeft de eer om de allereerste boekrecensie te zijn op Sportpreview.nl.

Toegegeven, het heeft iets incestueus als je een boek waar je zelf aan hebt meegewerkt (wat geldt voor tweevijfde van de Sportpreview-redactie) gaat recenseren. Het gevaar dat je beticht wordt van preken voor eigen parochie is groot genoeg voor een Defcon 1. Maar Wesley in Turkije is vooral gewoon een fijn boek om te lezen. Met name in een periode waarin een zekere grote speler in het sportmedialandschap het vooral interessant vindt om het ene na het andere buitensporige levensverhaal van ex-voetballers uit te brengen, waarmee ook nog eens geen enkele Nederlander zich kan identificeren.

Een onafhankelijk project als Wesley in Turkije laat namelijk een keer een ander geluid horen: dat van de fan, de liefhebber, de voetbalgek die met een krat bier binnen handbereik het spel in al haar facetten beleeft. Hoewel het lijkt te gaan over één van 's Nederlands meest succesvolle vedettes en diens worsteling om uiteindelijk ook als de koning van de Bosporus te komen bovendrijven, biedt de bundel namelijk vooral een prachtig karakterologisch inzicht in de moderne voetbalfan.

Initiator Yordi Yamali besloot eens werk te maken van zijn niche, het schrijven over zijn voetbalbeleving. Zijn liefde voor Galatasaray kreeg een podium toen Wesley Sneijder in dienst trad van de geelrode leeuwen. Yordi noemt zichzelf ergens in het boek zelfs een Sneijder-journalist - een specifiekere afbakening van een onderwerp bestaat er niet. In 2012 besloot hij een rubriek te beginnen op zijn blog; wat begon als een nonchalante uitwisseling van ideeën - soms over de Utrechtse middenvelder, soms over de club, soms over het Turkse voetbal in het algemeen - mondde uit in een briefwisseling waarvoor al snel menig schrijver, journalist, fervent twitteraar en blogger zich meldde.

De reeks, met bijvoorbeeld Özcan Akyol, @DuBlanqeBogarde, Bart Zeilstra (ooit Baas B) en Sjoerd Mossou, groeide op die manier uit tot een boekwaardige verzamelingen verhalen, herinneringen, beschouwingen en zelfs hele filosofische uiteenzettingen, waarvoor de avonturen van de kleine spelmaker met het verwoestende schot uiteindelijk slechts een handig voorzetje bleken.

Wij, Wesley Sneijder
Hoewel het de bedoeling is dat het boek om Wesley Sneijder draait is Yordi de echte hoofdpersoon in het verhaal. Yordi beantwoordt namelijk drieëntwintig van de brieven en is één keer zelf degene die de correspondentie opent. De lezer leert meer over een Turks-Nederlandse twintiger uit de regio Amsterdam dan over de Utrechts wereldburger met voetbalkwaliteiten van de buitencategorie.

Het leuke aan Wesley in Turkije is dat je als lezer langzaam maar zeker steeds meer sympathie voor het Turkse voetbal gaat voelen. De verschillende schrijvers (waaronder een flink aantal van enige naam en faam) schrijven namelijk stuk voor stuk niet veel op te hebben met de Turkse Süper Lig. Turks voetbal is een rariteitenkabinet. Yordi countert de brieven zonder uitzondering met een relaas over waarom het allemaal niet zo slecht is als wij allemaal menen. Die Turkse trots, waarop je - zoals een enkele briefschrijver ook opmerkt - als nuchtere Nederlander stiekem jaloers bent, vermengd met een herkenbare verbondenheid met zijn cluppie, of het stadion nu om de hoek staat of drieduizend kilometer verderop, maakt het boek voor iedere voetballiefhebber een onmisbare toevoeging aan zijn verzameling.

Daarnaast voert Yordi ons mee langs zijn overpeinzingen. Met de grootmacht uit Istanbul als leidraad voelen wij mee met zijn verdriet, zijn pijn, zijn blijdschap, zijn vertwijfeling, kortom de complete achtbaan van emoties waar iedere voetbalfan onvermijdelijk al meermaals doorheen is gegaan. Op poëtische wijze beschrijft de auteur zijn liefde voor de Turkse recordkampioen, die zijn aandacht wel moet delen met het dichter bij de deur gelegen Ajax ('Maar als ze me allebei tegelijk roepen: Yordi, ga met mij mee, dan kies ik voor Gala').

Het onderhoudende verhaal van Yordi zou op zichzelf al niet misstaan in de boekhandel, ware het niet dat zijn bundel een extra dimensie bevat door de correspondentie met vierentwintig andere voetbalgekken. Fans of juist haters van Sneijder, wel of geen kenners van de Turkse voetbalbeleving, maar ieder op zijn (of haar) eigen manier een beetje vergroeid met de speler die ook de kleuren van Ajax, Real Madrid, Internazionale en natuurlijk het Nederlands elftal verdedigde. Wesley Sneijder is van ons allemaal een beetje en op onze beurt zijn met z'n allen een beetje van Wesley Sneijder, publieksspeler als geen ander.

Spectrum
Wesley in Turkije leert je dat de glorietijd van het Turkse voetbal ver achter ons ligt, maar de voetballiefhebber als nooit tevoren hoogtij viert. Zelfs de kleine typ- en spelfoutjes dragen bij aan de sfeer. Een uitwisseling van brieven zoals alleen pure liefhebbers die met elkaar zouden houden. Vragen, antwoorden, meningen, feiten, ze lopen vrolijk door elkaar. Het boek in al haar eenvoud is vooral echt en tegelijkertijd zeer onderhoudend voor een eenvoudige verzameling post. De epistels zijn bovendien allemaal doordrenkt van de humor, van de kenmerkende zelfspot die fans van volkssport nummer één zonder uitzondering met zich meedragen.

Het is het volledige kleurenspectrum van belevingen, een relaas van de alledaagse voetballiefhebberij. De sfeer opsnuiven in binnen- en buitenlandse stadions, met een huiskamer vol kameraden scheldkanonnades afvuren op dat vervloekte beeldscherm of juist in stilte de bange momenten ondergaan, lijdzaam toeziend hoe jouw ploeg in de dying seconds ten onder gaat. Ook mooi: iedereen bekent kleur. De één is PSV'er, de ander fervent Zwolle-aanhanger, terwijl weer iemand anders helemaal vergroeid is met het Franse voetbal.

Het boek is vooralsnog alleen te verkrijgen via de website van de auteur.